American Blue Beauty
2011-2012
Tondo M No 009
gemengde techniek op papier
Ø 53 cm
Vera Ikon
Kotsmisselijk door de griep -laten we het hopen dat dat het was en niet iets anders- keek ik gisteravond nog maar eens, voor de zoveelste keer, de film American Beauty (Sam Mendes 1999), een van de beste films uit de nadagen van de 20ste eeuw. Een betere omstandigheid dan de griep om deze lankmoedige film te begrijpen, kan een man die zichzelf veel teveel vindt lijken op Lester Burnham, de mannelijke hoofdrolspeler, zich amper wensen.
Herhalen moet men al die kenmerken van een midlifecrisis uit deze iconische film en plein public liever niet. Niet zozeer omdat de tekenen des tijds onduidelijk zouden zijn -dat zijn ze namelijk helemaal niet- maar paradoxaal genoeg wel omdat het veel te pijnlijk is om deze tekenen voor een gretig miljoenenpubliek op de dissen. -Juist dat dat in de film wel gebeurt, maakt het tot een film vol mededogen.- Laten we het er voor dit moment op houden dat wij mannen het meeste wat Lester voelt, denkt en overkomt van begin tot einde herkennen. Eigenlijk dus niets om zich voor te schamen, omdat dit immers het vrolijke noodlot van bijna alle kloten op aarde is. En toch schamen we ons wel degelijk en wel om volgende reden.
Het initiële, oorspronkelijke beeld dat wij ons van onze meest geliefde hadden vasthouden, lukt met het verstrijken der jaren steeds slechter. Het gave beeld, de vera ikon, wordt verpulverd door de voortschrijdende tijd. We menen dat we verliefd werden op een volstrekt gaaf, onsterfelijk en onveranderlijk wezen, maar vergaten dat de tand des tijds ook aan onze meest geliefde iconen knaagt. Onze beminde, onze meest geliefde wederhelft -vrouwe, minne, goeroe, heiland- sterft niet zozeer omdat het door ons verheerlijkte lichaam en de door ons aanbeden geest van deze ware ander aftakelen, maar omdat wij zelf aftakelen en dat niet kunnen verdragen. Dat is ons lot.
Wij zouden er goed aan doen het oorspronkelijk beeld in stand te houden. Ik wil nog altijd eens een madonna schilderen, een maagd Maria. Maar het lukt me niet. In de tekening Flash Light (2011-2012) ondernam ik poging X om een volmaakt wezen te incarneren, als ging het om een illegaal Project X. Slagen doet zo'n feest nooit, maar men kan wel een poging wagen nietwaar?
Men moet American Beauty zien om te begrijpen op welke wijze de held en alle andere helden en heldinnen er al dan niet in slagen het gemutileerde en gefragmenteerde beeld van de vera ikon te reconstrueren. Lester Burnham: 'Both my wife and daughter think I'm this gigantic loser and they're
right, I have lost something. I'm not exactly sure what it is but I know
I didn't always feel this...sedated. But you know what? It's never too
late to get it back.'
Rinke Nijburg - Vera Ikon
Radboud Universiteit, Nijmegen
Onderwijscentrum Medische Wetenschappen
eerste verdieping
Geert Grooteplein 15
Nijmegen
19 oktober t/m 23 december 2012
Op 19 oktober 2012 neemt Daan Van Speybroeck afscheid als kunstcoördinator Radboud Universiteit & UMC St Radboud. Van Speybroeck schreef herhaaldelijk over het werk van Rinke Nijburg en nam zijn werk op in diverse tentoonstellingen.