maandag 10 september 2012

Horror Vacui # 2


Schoppenboer, 2003
acryl-, olie- en lakverf op doek
150 x 225 cm
Museum Het Valkhof, Nijmegen



Urizen

De Urizen van William Blake is een demiurg, een godheid die de aarde schept. Deze god kan niet anders dan een lagere god zijn omdat Hij het stoffelijke tevoorschijn roept. Het stoffelijke is immers een lagere vorm van het bestaan, en van bewustzijn. Het lichaam houdt de ziel onherroepelijk gevangen van geboorte tot dood. Pas in de dood vindt de ziel de oorspronkelijke vrijheid weer terug zoals een verloren zoon zijn vader.

Op dezelfde wijze vermorzelt het rationele denken de verbeelding. Zoals het lichaam de kerker is van de geest, is het rigide denken de gevangenis van elke verbeelding. Niet voor niets riep men in de jaren zestig van de vorige eeuw dat de verbeelding aan de macht moest komen. In de lage landen bij de almaar rijzende zee lijkt men daar inmiddels verder vandaan dan ooit. Zoals te verwachten viel, schafte men na de god ook de verbeelding af.

Kunstenaars zoeken vandaag de dag aansluiting bij de wetenschappen -liefst de exacte- in de hoop dat die hen gaan redden. Maar die gaan hen niet redden, zoals de Ark van Noach amper iemand voor de toorn gods en de verdrinkingsdood bewaarde. Met het vernietigen van de godsdiensten en het bejubelen van de wetenschappen haalden de beeldende kunsten slechts een armzalig paardje van Troje binnen. Want de wetenschappen worden, net als de religies en de verbeelding, een voor een verslagen door de Mammon, de god van het geld. En deze Mammon is de god van de ongebreidelde hebzucht die geen enkele vorm van beschaving of schaamte kent.

Bovendien zijn de exacte wetenschappen amoreel en slechts de keerzijde van de kitscherig schitterende medaille waar de religie de veel te morele achterzijde van is. Alleen van de verkoop van wind, van ongecontroleerde, ondoorzichtige financiële producten, kan de mens nog leven.

Zoals alle goden, alle kunsten en alle wetenschappen in de loop van eeuwen van gedaante veranderden, veranderde ook het geld van gedaante, maar stinken blijft het, als de hel.



William Blake, 
The Book of Urizen, 1794


HORROR VACUI 
Music-Drawing-Performance No 8


MMKA Arnhem 
zondag 16 september 2012
componist/pianist Andries van Rossem
i.s.m. beeldend kunstenaar Rinke Nijburg

Condensed Reality, Biënnale Gelderland 2012
www.biennalegelderland2012.nl