Brieven aan Edith Stein #147 'Zwarte weduwe spint Gaza-loos fijne draden'

 

Transport 'The Cuckoo's Chick'
23 september 2025

Being a Girl*!?
Lentos Kunstmuseum Linz (O)

TENTOONSTELLING

 

 

 

 

BRIEF 147

aan Edith Stein

'Zwarte weduwe spint Gaza-loos fijne draden'  

Joseph M. Heij 

Wolfheze

 

Lieve Edith,

Het is me toch wat daar in Gaza. Een oorlog die volkerenmoord werd. Bijna niemand heeft nog een vader, alle mannen zijn dood. 

'De Joden plegen genocide op de Palestijnen.' 

Berlijn, Dresden, Warschau, Stalingrad; Gaza stad begint erop te lijken. Het Israëlische leger verovert elke dag een paar huizen, straat na straat. Te bang om zelf te sterven gooien de joden alles plat. 

Palestijnse verzetsstrijders zijn er niet meer; de mannen zijn dood. De bevolking kan niet vluchten, omdat erg geen ruimte meer is op het prachtige strand, omdat het IDF alle straten onveilig maakt. Alle vrouwen en kinderen lijden honger, de sterfte is massaal, de Israëlische voedselboycot is totaal. Er blijft geen Gazaan overeind staan. Het kan niet op. De Joden moeten nu stoppen met het plegen van genocide.

'Waarom plegen de Joden eigenlijk genocide?'

Godsjezuschristus Edith. Vergeef me dat ik aan je twijfel; aan jou en aan alle Joden. Makkelijk wordt het ons niet gemaakt nog in jullie te geloven. Op de wereld is bijna geen land of nieuwszender meer te vinden met ook nog maar een greintje geloof in de goede zaak. Echt iedereen had het goed met jullie voor. Zeker na tweeduizend jaar vervolging, waaraan sommige van onze voorouders nog niet zo heel lang geleden zeer bevlogen en uiterst goed gemutst aan mee deden. Wisten zij veel dat jullie niet de schuld hadden aan alles wat verkeerd ging maar alleen aan sommige dingen.  

Je moet je voor de geest halen, lieve Edith, dat mensen vroeger niet konden lezen of schrijven, geen krant konden betalen. En op het platteland had je geen bereik. Wat weet je dan? Natuurlijk vinden we het massaal sneu voor jullie dat je collectief gestraft wordt voor dingen die je soms helemaal niet gedaan had, maar een Joodse buurman wel. Hoe moest je vroeger, zeg in het interbellum, weten dat veel joden communist werden en anderen kapitalist, iets dat aantoont dat jullie wel erg veel in de melk te brokkelen hebben, ook buiten het Beloofde Land, ik bedoel de hele wereld? We wisten dat gewoon niet.

'Nu weten we alles wel en zien alles voor ons eigen geestesoog gebeuren.' 

Israël vergeldt een totaal wanhopige klap in het gezicht - je snapt dat ik zaterdag 7 oktober 2023 bedoel en niet de nacht van woensdag 9 op donderdag 10 november 1938? Het lijkt op jullie opstand in het getto van Warschau, in Sobibor. Jullie zouden dat toch als geen ander moet snappen? Maar je lijkt volledig blind en gevoelloos voor wat daar gebeurt. Je kijkt tv, maar daar komt te niet. Je luistert radio, maar daar hoor je Mahler. Op het web spon de zwarte weduwe Gaza-loos fijne draden. Niets aan de hand. Niks loos.   

Zo, Edith, kijkt de wereld naar jullie Joden. En de diagnose? Jullie eindeloze behoefte aan zelfmedelijden heeft jullie in drie generaties tijd volledig, maar dan ook totaal volledig, gevoelloos gemaakt voor het lijden van alle andere volkeren op aarde. De behoefte om wraak te nemen op een ander weerloos volk is na Auschwitz jaar na jaar gevoed als een onstilbare honger van een prooidier dat eens in het leven zich zelf ook wel eens roofdier wil voelen. Dat is nu aan de hand en dat is ziek, doodziek.

Of het wel helemaal waar is, wat ik net zei, Edith, dat verhaaltje, weet ik niet. Het is wat men zoal denkt: in het oosten en in het westen, in nood en zuid. Sterker nog dan dat het hierboven met verve geschetste narratief wellicht 'niet helemaal waar' is Edith, vermoed ik dat het 'helemaal niet waar' is. Of slechts een klein beetje. 

Ik vergeet helemaal te zeggen dat 'The Coockoo's Chick' vanochtend op transport is gegaan. Niet naar Birkenau. Dat zou leuk zijn geweest. Dan kon jij het zien. Ik was benieuwd naar jou mening. Het is naar Linz, waar Dolf op school zat. Ook leuk.

Tot gauw maar weer!

Liefs Joseph  

 

 

 

 

 

Brieven aan Edith Stein #146 'Roodkapje en Iryna Zarutska'

 

Iryna Blow Softly

 

C-print on aluminium

40 x 20 cm 

 

 

 

 

 

BRIEF 146

aan Edith Stein

'Roodkapje en Iryna Zarutska'  

Joseph M. Heij 

Wolfheze

 

Lieve Edith,

Je weet best dat ik een misselijkmakende afkeer heb van politiek. Waarom wil je dan zo drammerig graag dat ik me bezig houd met de actualiteit?  

Het is vervelend genoeg dat ik mijn best moet doen om jou vrij te krijgen - en Rosa, die eeuwige Rosa, altijd aan jouw zijde. - Gun me liever een beetje rust, wil je? Ik zit hier niet voor niets, Edith. Ik zocht de rust en die vond ik in dit huis op dezelfde manier als jij jouw rust vond in jouw god. 

Zoals het niet bepaald helder is waar dit huis, deze kerker waar ik nooit meer uit weg kom, precies voor staat, is het mij ook volledig onduidelijk wat jouw god, de god die in jou woont, jou te bieden heeft. Maar beiden zoeken we troost in dat wat ons, dankzij onze eigen geest en met veel hulp van anderen, ons is overkomen. Jij in Birkenau, ik in Wolfheze.

Je moedigt me aan de wereld niet te mijden maar op te zoeken. Ik begrijp jou niet. Aan de ene kant moedig je jezelf, Rosa, mij en talloze anderen de bewoonde wereld te verlaten ten faveure van de woestijn, waar niets is, niets leeft, niet groeit, bloeit en dus ook nooit sterft - het is werkelijk een heerlijke plek - maar anderzijds wil je dat ik, nog niet eens geacclimatiseerd, niet ook maar een beetje vertrouwd geraakt met dit mens vijandige milieu, meteen weer terugkeer om mijn hete schreden en de bewoonde wereld intrek omdat immers daar de medemens woont die zalig is omdat ie arm van geest is of gewoonweg arm van stof. 

- Je zult het weten Edith Stein, je zult het weten. -

Uit jouw aanmaningen om enerzijds de wereld te mijden en anderzijds te actualiteit op de voet te volgen, neem ik gevoeglijk aan dat je zelf de gestage en meest recente vorderingen van het menselijk geslacht volgt? Het zal je sieren dat je dat er in Birkenau nog bij kunt hebben.

Mijn Palestijnse buurman zat gisteravond CNN te kijken. Ik vroeg hem of ik binnen mocht komen. Hij zei: Als je de genocide van de Joden op de Palestijnen erkent. Ik zei dat ik zoiets niet van plan was, maar dat ik wel chips had en twee blikjes koele cola. 

Eenmaal voor de tv zag ik beelden van een kind in een metro. Een uiterst fragiel schepsel, maar wel met heel mooie kleertjes aan, een dure mobiele telefoon in de handen n oortjes in haar oren. Ik zeg meisje, maar het ontging me volledig dat het een meisje was en ook dat ze wit was, ik bedoel een witte huidskleur had. Ik zag een onnozel kind.   

Mijn Palestijnse buurman, die alle beelden op tv ook kan terugspoelen zodat je ze nog eens kunt zien, zei: 'Moet je kijken wat er zo gaat gebeuren.' Ik wist het niet. Ik kon geen prijs winnen. Hij: 'Let op de meneer die achter haar zit.' 'Okeeej, doe ik,' antwoordde ik, maar eigenlijk vond ik het saai. Je snapt dat ik dacht dat het over Gaza ging, maar dat was niet zo.

Edith, wat er toen gebeurde zag ik niet aankomen. Ik heb zuster Jeanne, die na een bevalling vandaag gelukkig en voor het eerst weer aanwezig is, gevraagd om twee extra slaappillen. Ze zei: 'Maar Joseph, het ging toch heel goed met jou de laatste tijd?' Ik zei dat dat waar was, maar dat ik net iets teveel cafeïne had binnen gekregen. Beetje stom, maar ja. Ik kreeg een extra pil. Eentje.

De meneer met een rode hoody aan en met de capuchon op als was ie roodkapje zat al op zijn metrostoeltje toen het kind instapte en precies voor hem ging zitten. Ik zei nog tegen buurman: 'Waarom is dit op tv?' toen de rode meneer wat zat te foemelen in zijn rode hoody, opstond als een donderwolk en met zijn rechterarm uithaalde naar het schuldige witte nekje van het kind.   

Jezus, Edith, ik had het liever niet gezien. Voor ik het wist vond buurman op het web het hele filmpje en kreeg ik mee dat roodkapje de wolf in pakweg twee seconden drie keer in de nek stak, de wolf roodkapje aankeek, volledig onschuldig, onwetend en werkelijk doodsbang aankeek, ineenkromp, op de vloer gleed als een lappenpop en leeg bloedde. Het dieprode bloed stroomde zoals altijd naar het laagste punt en dat was de deur van de trein. 

Ik neem aan dat jullie in Birkenau ook wel eens iets zien dat het daglicht niet kan verdragen maar dit? Jezus Christus, Edith. What the Fuck. Het kind stapte in de metro, ging keurig zitten, keek niet op of om, zei niks tegen de meneer, zat op de telefoon te kijken, oortjes in, zoals alle kinderen, en kreeg een mes in de nek. De meneer, roodkapje, liep weg, hij lekte haar bloed op de metrovloer, niemand deed iets, iedereen keek rond alsof het onder de grond heel mooi weer was, de zon scheen, het weekend was of vakantie en roodkapje mompelde twee keer: 'I got the white girl.'

Ik weet niet Edith, maar er gebeuren vandaag de dag dingen die jullie gelukkig nooit hebben hoeven meemaken. Voor dat meisje maak ik een nieuw werk; ik hoop dat Mijn Vriend het in de collectie opneemt. 

Wat ik zag Edith, was ziek, heel erg ziek. Ik wens hier te blijven, in deze kerker, om de wereld niet te hoeven zien.

Liefs Jouw Joseph