Ground Control ZERO
2 preliminary drawings
mixed media on paper
31,5 x 24,7 cm
LIVING, GIVING
Biënnale Gelderland 2016
Paleis van Justitie, Arnhem
curator Hanne Hagenaars
biennalegelderland.nl
Ground Control ZERO
Vroeger was ik vies van het werken in opdracht; ik wilde zo autonoom mogelijk zijn en blijven, wat dat ook moge betekenen... Als ik iets in opdracht maakte, resulteerde dat op zijn zachtst gezegd niet altijd in goed werk. Ik heb dingen gemaakt die ik nu echt niet meer te pruimen vind, maar daar was gebrek aan eigen ruggengraat niet per se debet aan. Het was eerder zo dat ik gewoonweg teveel over 'de wensen van de ander' nadacht en mezelf veel teveel 'vergat'.
Grappig genoeg speelt de komende Biënnale Gelderland zich grotendeels af buiten het museum. En dat is niet verkeerd, want tijdens de afgelopen Sonsbeek had het Arnhems Museum, op zijn zachts gezegd, nou niet de beste werken in huis. Behalve dan Roy Villevoy, die wat mij betreft met kop en schouders boven de rest uitstak. Beter naam dan Sonsbeek leek mij Slonsbeek. Het werk hing heus wel mooi, maar wat erop stond was veelal slaapverwekkend.
Met dank aan Hanne Hagenaars, die de curator is van de Biënnale Gelderland en die de tentoonstelling de titel LIVING, GIVING meegaf, mocht -of mag- ik, na ruim twintig jaar, eindelijk ook weer eens meedoen. Niet leuk voor mij, zou je denken, is dat in het concept van Hagenaars vervat zit dat elke deelnemende kunstenaar wordt gekoppeld aan een persoon en een plek. Nou niet bepaald iets waar ik vroeger om stond te trappelen: samenwerken, de dialoog aangaan, werken in opdracht, werken met een door een ander bedacht concept. Niet dat ik die ander niet zag staan; juist wel. Ik zag de ander veel teveel, dacht veel te lang na over wat een ander had gezegd en wist vervolgens steevast niet meer waar ik zelf stond.
Komisch genoeg gebiedt de religie die ik min of meer aanhang me om me oppervlakkig of opportunistisch met elke willekeurige 'ander' in te laten. Integendeel, gevraagd werd om me diepgaand te verhouden tot en me dienstbaar op te stellen naar die ander. De door die religie gehanteerde bronnen heb ik in het verleden nogal eens geïnterpreteerd als 'de ander voorop stellen' en 'doen wat de ander zegt'. Het duurde wel heel erg lang voor ik doorkreeg dat het zo niet werkte. Zeker niet in de kunst.
In mijn atelier liet ik me nooit ene moer gelegen liggen aan de ander, maar eenmaal buiten was de ander zo'n beetje heilig en was ik 'weg'. Een goede vriend, die zichzelf geen boeddhist noemt maar het volgens mij wel is, zei eens, toen het over dit soort dingen ging: 'Ja, maar Rinke, een van de grote meesters van het oosten heeft eens gezegd: "Je moet wel eerst een ego hebben om er ook een los te kunnen laten." ' Die gedachte is natuurlijk troostrijk voor een romantische geest en als ochtendmantra werkt die slogan uitstekend.
Ergens onderweg ben ik 'de ander' meer gaan zien als 'gelijk aan mezelf' en minder als 'ver boven mij verheven'. Maar het klinkt mooier dan het is, want nog altijd zoek ik manieren om de dialoog met andere wezens meer in evenwicht te krijgen. Nou, de aanstaande biënnale heeft me zeker geholpen zo radicaal mogelijk te formuleren wat ik graag zou willen doen. En dus diende ik bij Hanne Hagenaars een snood plan in dat mij nogal geschikt leek voor het Paleis van Justitie, een plan waar niet alleen Hanne zich over moest buigen, maar natuurlijk ook de uitverkoren rechter van de Rechtbank Gelderland in Arnhem.
Wat volgde was een vet ingewikkelde dialoog tussen een veelvoud aan partijen, waarbij ik zelf door de bomen het bos soms helemaal niet meer zag. Gelukkig neem ik, in tegenstelling tot vroeger, de dingen wat meer met een korreltje zout, maar kattenpis is het nog altijd niet om te blijven fluiten als je staart toch weer eens tussen de benen kruipt. Vroeger zou ik vermoedelijk zijn bezweken onder het gewicht van de gevoerde discours en de gewraakte plannen. Nu zag ik een en ander gelukkig een beetje aankomen als een onweersbui boven de kalme zee en bedacht ik zo ongeveer het tegendeel van mijn aanvankelijke plan.
Ground Control ZERO
preliminary drawing
mixed media on paper
31,5 x 24,7 cm
