Brieven aan Edith Stein #112

 

Rosacea
2024

mixed media on paper

144 x 65 cm

 

 

BRIEF 112

aan Edith Stein 

''

Joseph M. Heij 

Wolfheze

 

Lieve Edith,

Goedemorgen. 

 

[...]

 

 

 

 

 

 

Brieven aan Edith Stein #111 'Leonard Cohen's "Halleluja: Rivers No More Sea No More"'

 

I desperatly would like to Marry the Two Angels 

unwillingly singing Leonard Cohens 'Halleluja: 

Rivers No More Sea No More'

(Preliminary Drawing)

mixed media on paper

ca 15 x 12 cm 

 

 

BRIEF 111

aan Edith Stein 

'Leonard Cohen's "Halleluja: Rivers No More Sea No More"'

Joseph M. Heij 

Wolfheze

 

Lieve Edith,

Van jou krijg ik ook stank voor dank: want wie durft er vandaag de dag nog met een Joodse te schrijven? Eentje die, na zich met enige verve te hebben bekeerd tot het meest gezonde ongeloof dat er is, ons beminde atheïsme, tegen beter weten in nog maar eens van opinie verandert en het christendom omhelst? Hoe kan een mens zich tot dit saaie, tot de laatste draad versleten, tot op het allerlaatste overgebleven maar futloos afgekloven geloof van de hele kosmos te wenden? Wie correspondeert nog met een mens die, binnen die ontaarde godsdienst, voor het rooms-katholicisme kiest? De meest ontaarde, corrupte en zieke vorm van deze joodse sekte? Wie spreekt vandaag, het is zaterdag, met een ooit zo beloftevolle filosofe die het zwijgen werd opgelegd voor ze nog ergere dingen kon beweren dan ze al deed? 

Wat me dwars zit is dat ik van jou vooral kritiek krijg. Ik doe mijn best jullie Joden te snappen. Ik probeer de Gaza-discours die geen discours is omdat er geen alternatief narratief ontwikkeld wordt of erger nog, niet wordt getolereerd, een beetje fut in te blazen. Mijn verontwaardiging over het volstrekt eenzijdige en alleen daarom al gevaarlijke narratief die de Staat Israël op het podium bijna introduceert als 'Ecce Homo Satanis', een variant op de Germaanse Untermensch, het Darwinistische Ungeziefer, louter zo snel mogelijk te verwerken slachtafval, Stuecke, die verontwaardiging is groot en bij mijn weten oprecht.

Dat je mij elke keer weer onmiddellijk terugschrijft dat de Joden in het Beloofde Land ook niet voor de poes zijn weet ik toch ook heus wel? Je hoeft dat niet elke keer te herhalen? Hoe zet ik mijn betoog, dat ik ook voor jou meende te voeren, kracht bij als jij alles wat ik zeg onmiddellijk nuanceert en ontkracht? Dat doen de lui toch ook niet? Ik weet toch ook wel dat het zielig is wanneer een mens van huis en haard verdreven wordt? Dat je na 75 jaar vakantie ook wel weer eens terug zal willen naar je geboortegrond, je voorouderlijk huis? Dat er teveel bommen vallen op de verkeerde mensen, op onschuldigen, op kinderen? Maar wiens schuld is het? Wie moeten we met ons gevaarlijk narcistische gevoel voor verontwaardiging tot de orde roepen? Wie wil ik binnen deze bijna niet te voeren bipolaire discours bijvallen met neurotisch luid applaus? 

Edith, ik vrees dat we allemaal boter op onze schedel hebben, dat het niet betwijfelde eigen morele gelijk niet is wat we denken dat het is: het morele gelijk. In die zin moet ik je iets toegeven alhoewel ik daar vandaag, na alles wat je tegen me zegt, weinig zin in heb: dat die parabels van Jezus Messias - niet mijn woorden -verdomd goed in elkaar steken en ons elk morele gelijk onmiddellijk afnemen als we ons daar al teveel thuis beginnen te voelen. Chapeau voor de lui die die miniatuurverhaaltjes ooit hebben verzonnen.

Snap je nou waarom ik me toch zo enorm boos maak? Terwijl ik heus wel weet en ook betoog dat geen enkel narratief helemaal deugd, ook mijn uiterst gezonde atheïsme niet. Omdat het Gaza-narratief inmiddels mythische proporties aanneemt: genocide, door de Joden, de bezetting van Palestina, door de Joden, en het kolonialisme, door de Joden, voelde ik me geroepen uit de omheinde woestijn. Let wel Edith, ik zeg niet dat die lui in dat opgetekende en op de sociale media gezette gesprek zoiets beweren, of in de verte ook maar bedoelen. Maar Edith, we weten met dank aan de geschiedenis ook maar al te goed, dat narratieven die niet op tijd een pelgrimerende minstreel in het debat toelaten, gedoemd zijn het verlangen naar bloedwraak eerder te voeden dan te stillen. 

Zijn we vergeten dat de Joden in Europa nog niet zo heel lang geleden werd verweten dat ze christenkinderen ontvoerden om die ritueel te slacht en op te eten? Vreet niet ook de eenzijdige Gaza-revolutie straks niet meer kinderen op dan deze afschuwelijke oorlog? Wat doen we aan de Socratische monoloog die dit debat in Hollandse kunstkringen en ver daarbuiten momenteel beheerst? Laten we vooral een beetje ruimte maken voor de koortdansers in het debat, Edith. Omwille van de kinderen die jij en ik nooit hadden, die we toestaan onschuldig te zijn en die net iets dichter bij jouw god wonen dan ik ooit zou willen.

Liefs jouw Joseph

   

 

 

 

 

 

 

 

Brieven aan Edith Stein #110 'Het woordje genocide als autistische mantra'

Am I not a Sister to You?
No IV 

(detail)
2024
mixed media on paper

 

 

BRIEF 110

aan Edith Stein 

'Het woordje genocide als autistische mantra'

Joseph M. Heij 

Wolfheze

 

Lieve Edith,

Omdat ik niet graag terugkom op eenmaal gedane, maar al te mooie beloften, behoudt de eeneiige tweeling die meteen na de geboorte op 7 oktober 2023 zo gruwelijk uit elkaar werd getrokken de namen Edith en Rosa, maar ik moet eraan toevoegen dat hun roepnamen Jaffah en Raffah zijn. De namen Rosa en Edith zal ik om die reden en nog een andere reden dan ook niet meer gebruiken: het zijn Joodse namen en wanneer een mens die zou gebruiken dan kan die mens de verdenking op zich laden dat ie pro-Joods is, in de volksmond ook wel een zionist genoemd.

Excuses. Ik hoop niet dat ik je blij maakte een dooie mus of twee, die volgens jouw Messias nooit van een dak kunnen vallen zonder Zijn medeweten en zonder Zijn toestemming. Alhoewel ik best vaak aan jou denk en soms ook aan je zusje Rosa, lijkt het mij beter niet al teveel de indruk te wekken dat ik meer erbarmen heb met de Joden dan met de Palestijnen. Zonder een god die een willekeurig stukje, behoorlijk droge grond belooft aan deze of gene etnische groep van rondtrekkende exemplaren van homo sapiens sapiens, zonder zinnige aanknopingspunten om de menselijke rassen te verdelen in superieur en inferieur kan een weldenkend mens de braakliggende strook die ligt tussen River and Sea niet zomaar aan een uitverkoren volk geven.  

Wel is het denk ik zo dat de Joden er al wat langer woonden dan de Palestijnen, die door sommigen worden verward met de Bijbelse Filistijnen, dat de Joden uit die kuststrook verdreven werden door een koloniale macht, de Romeinen, dat de verre nazaten van die Joden na de vernietiging van de meeste Europese exemplaren van hun stam - de nazi's noemden Dode Joden doodleuk Stücke, jij Edith en ook Rosa zijn dus 'Stukken', in totaal meer dan 6 miljoen Stuks of Stukken - ook wel weer eens rust wilden, dat er allerlei opties waren voor zo'n pleisterplaats, bijvoorbeeld Ameland of Madagaskar, of het Andesgebergte of Antarctica, maar dat het hele idee om ze dan maar in het land van herkomst te deponeren niet niet eens zo gek bedacht was, dat het niet bepaald het beloofde land was, met amper melk en weinig honing, dat het daar nog niet zo druk was als in Nederland, dat ze, we hebben het nog steeds over de Joden, daar altijd bleven wonen, al was het maar 1 of 2 procent van de bevolking, dat ze het land bijna altijd kochten van gretige klein- en grootgrondbezitters die geen plannen hadden om in dit wasteland te investeren, dat Palestina helemaal geen land was maar een soort provincie van het Ottomaanse Rijk dat beslist koloniale neigingen had, dat de Joden zich aanvankelijk Palsetijnen noemnden en die mensen die er al woonden niks met die naam te maken wilden hebben totdat het kantelde. 

Dat Hamas, gekozen door het Palestijnse volk, sinds de ontijdige oprichting of misgeboorte van deze organisatie, abortus provocatus wenst te plegen op alle Joden op aarde, te beginnen in de Beloofde Strook, en je de aanval op 7 oktober 2023 dus niet anders kunt noemen dan genocide, lijkt mij best helder, maar waarom die niet zo genoemd wordt, Edith, weet ik niet. Dat de Free Palestine Movement, het bipolaire narratief van gene zijde, het woordje genocide als een autistische mantra voortdurend en totaal ongegeneerd in de mond neemt, weet ik evenmin. Edith, heb jij een idee? Ik snap dat je vindt dat ik mild moet zijn en het narratief van gene zijde ook voor het voetlicht moet brengen, maar wanneer bijna iedere zichzelf respecterende Hollandse kunstenaar dat al doet waarom moet Joseph, die niets meer is dan een mislukte, gevangen genomen Nijmeegse dichter, participeren in het overbelichten van het narratief van gene zijde? 

Ik snap heus wel Edith, dat je bezorgt bent dat jouw Joseph niet alleen als kunstenaar wordt uitgekotst door het dominante narratief in dit inmiddels bijna volmaakt ambigue discours maar ook als mens. 'Is dit wel een mens?' zo vraagt gene zijde zich af: 'Joseph stelt alles ter discussie wat wij allang overeengekomen waren. Hij is een rechts-reactionaire artiest. Zo fout als Lucebert en Albert Speer samen.' Kijk lekker in de spiegel. Jij, Edith stuurde jouw paus in 1933 toch ook een brief om het lot van de Duitse Joden aan de kaarten bij de goedheiligman? Nou, mag Joseph dan een brief sturen aan god om het lot van de Joden in 2023, zeg maar 90 jaar later aan te kaarten? Dat wordt wel een lastige brief, Edith, want of het IDF nu namens de Israëlische regering genocide pleegt op de Palestijnen of dat je dat niet zo kunt zeggen - bewijzen wordt nog problematischer - het ziet er wel naar uit dat er oorlogsmisdaden gepleegd worden.   

Met het woordje genocide ben ik zo ongeveer klaar. Ik heb er genoeg over gezegd; ik bedoelde slechts te zeggen dat ik vind dat dat woordje vandaag de dag gevaarlijk gemakkelijk in de mond wordt genomen. Niet elke oorlog is onmiddellijk een genocidale oorlog. Bovendien slijt het woord als je het te pas en te onpas gebruikt als verkeerde banden om de raceauto van Max Verstappen. Elk weertype vraagt om andere banden, geen enkele oorlog is identiek aan een vorige. 

De woordjes die ik nog nader wil onderzoeken zijn 'de bezetting van Palestina', 'kolonialisme' en 'witte standpunten'of iets wat daar op lijkt. Ik kan het nu niet nazoeken. Vergeef me, ik ben geen wetenschapper, maar ook geen papegaai of echoput.

Liefs Joseph

 

NB Kun je mij die brief eens laten lezen die jij aan paus Pius XI schreef? Ik wil weten hoe jij formuleert en welke argumenten in welke volgorde je gebruikt om uit te leggen dat het niet zo goed gaat met de Joden in Duitsland. En hoe verklaar je dat veel Joden aan het begin van de vorige eeuw socialist waren of zelfs communist?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Brieven aan Edith Stein #109 'De volledig geërodeerde genocide op de Joden'

 

Am I not a Sister to You?
No IV 

(detail)
2024
mixed media on paper

 

 

BRIEF 109

aan Edith Stein 

'De volledig geërodeerde genocide op de Joden'

Joseph M. Heij 

Wolfheze

 

Lieve Edith,

Het is hier vanwege de zomervakantie zo rustig in huis dat een eenvoudig mens als vanzelf vakkundig begint te sterven. Jammer dat die simpele ziel daar een paar dagen later alweer spijt van krijgt en tegen de aandrang in opstand komt. Aan het begin van de zomerslaap kruipt het idee om er tussenuit te knijpen in mijn ziel omhoog als de kots in de slokdarm van een dronken maar spijtloze tor. Het moet er toch een keer van komen. Jammer dat die aandrang om de ziel uit het lichaam te kotsen al na een paar dagen weer wegzakt als de kater die samen met het vloeibare voedsel omhoog kroop. 

De voornaamste reden dat de arme ziel tijdens dit mooie weer niet wil uittreden is, denk ik, de niet te stuiten ergenis aan de gevaarlijk eenzijdige discours over de genocide op de Palestijnen en de volledig geërodeerde genocide op de Joden. Over de Joden hebben we al zo lang gehuild dat zo onderhand wel in de gaten moest lopen dat die tranen inmiddels al lang de vorm hadden aangenomen van een narcis vanuit de diepste aard van het beestje tranen naar het eigen gezicht kan sturen naar de spiegeling in het water waar de twee als in een deeltjesversneller precies op het punt van samensmelting voor een spectaculaire uitbarsting van meespelend zelfmedelijden zorg dragen. 

Edith, met jouw permissie laat ik deze op een spiegelgladde vijver neergestreken zinnetjes even in hun eigen vacuüm gezogen universum hangen, omdat mij niet meteen duidelijk wordt of ik op deze zinnetjes zo mijn best deed dat het opvalt en dus geen literaire waarde hebben. Als jij dat ook vindt dan zal ik ze veranderen. Goed?

Weet je wat me zo irriteert? Dat zowat niemand nog gelooft in de god van de joden, maar wel weet in bepaalde kringen iedereen zeker dat de joden in Gaza momenteel genocide plegen. Dat zeker weten zonder een heldere definitie en onderbouwing daarvan, maakt dat ik meen dat zowat iedereen aan het begin van de zomervakantie beter een einde aan het eigen leven kan maken dan aan dat van een ander en ook dat een karaktermoord op de Joodse Staat of het Joodse Volk beter na de zelf zelfgekozen en dus zeer vrijwillige dood kan plaatsvinden dan daarvoor omdat je dan meteen naar de god van de joden kunt om verhaal te halen over het optreden van de Joden in Gaza. Edith, nu niet gaan denken dat ik aanstalten maak om in jouw god te gaan geloven, noch in jouw joodse, ongesneden JHWH, noch in jouw joods besneden timmermanszoon. Het zit er gewoon niet in. Mijn ziel is godloos als een willekurige genocide.  

'Neem de genocide op de Joden tijdens WOII,' zei mijn vriend vlak voor de zomer tegen en collega op de kunstacademie, 'dat waren er een ongekende zes miljoen en om die reden was het ook logisch dat iemand daar een nieuw woordje voor zocht. Of neem de Armeniërs, dat waren er anderhalf miljoen en omdat er dat zo weinig waren vindt elke opeenvolgende Turkse regering het volstrekt onnodig de term genocide te bezigen.'

'Luister goed vriend,' antwoordde de fijnzinnige collega, 'het gaat niet om het aantal, maar om de intentie. Lees het maar na. Het gaat om de wil om een heel volk te doden ook al lukt dat door omstandigheden niet en blijft het bij 1 dode.'

'Snap ik,' wist mijn vriend', 'snap ik. Maar hoe kijk je dan naar die inmiddels vermaarde aanslag op een eiertreesje vol met kibboetsen in zuidelijk Israël? Dat waren slechts duizend doden.' 

'Dat,' wist de goede man, 'dat is een te verwaarlozen aantal. Bovendien was dat een daad van rechtvaardig verzet. De Palestijnen worden sinds 1948 onderdrukt, zijn in dat jubeljaar uit Palestina verdreven en in concentratiekampen geperst als zich vermenigvuldigende sardientjes en barsten uit hun vakkundig gemetselde voegen.' 

'Je bedoelt denk ik te zeggen: ondergrondse gangenstelsels. Daar barsten ze niet alleen zelf uit maar ook hun raketten.'

Alhoewel dit door mij opgetekende gesprek tussen twee aan een University of the Arts lesgevende kunstenaars best netjes werd ingezet, werd allengs duidelijk dat een van de twee locomotieven zeer binnenkort het spoor volledig bijster zou raken.

'Je laat me niet uitpraten,' riep de collega, 'ik was nog niet klaar met mijn betoog.' - Zo noemen ze zowat elke monoloog die meer dan drie zinnen in beslag neemt. - 'Jij gelooft ook alles wat ze schrijven. Op 7 oktober is slechts een handjevol joden vermoord. Niemand werd verkracht, ook geen mooie vrouwen, geen kind met blauwe ogen werd levend verbrand, laat staan onthoofd. Geen opa of oma die niet te drinken kreeg voor die werd ontvoerd. En velen gingen vrijwillig mee naar Palestina, Gaza bedoel ik, omdat zij ook heus wel tegen de onderdrukking van de Palestijnen en tegen de bezetting van Palestina zijn.'

Tegenwoordig noemen ze de academie een hogeschool of zelfs, nog fraaier,  University of the Arts, maar met die naam kan mijn vriend gezien de omstandigheden en de gevoerde Gaza-discours echt niet leven, hij stelde mij een abortus provocatus van die naam voor, maar wist niet goed hoe die procedure te starten, zoals bijvoorbeeld Zuid-Afrika weet hoe je de abortus op de staat Israël professioneel moet inzetten.

'Laten we zeggen,' antwoordde mijn vriend, 'dat duizend dode joden op één dag wel heel erg weinig is, maar omdat volgens jou het aantal er niet toe deed maar wel de intentie, lijkt het mij nogal voor de hand liggend dat die dag, 7 oktober 2023, de geschiedenis in kan gaan als 'een genocidale dag'. De zoveelste gedenkwaardige dag waarop we er even bij stilstaan dat een niet uit te roeien volkje weer eens de klos is. De intentie van Hamas immers is, dat weet jij ook best, om alle joden de Noordzee of de Rijn in te drijven. Net waar ze het dichts bij woonden, wat het handigst is, de beste, niet al te dure treinverbinding.'

'Jij altijd met je dooie Joden. Omdat de Joden zoveel geleden hebben menen ze dat ze verreweg het meest verstand van het lijden hebben, maar ik zeg dat de Palestijnen gaan winnen.'

Edith, ik laat het hier weer even bij. We gaan wandelen in de tuin. Zuster Jeanne is over een week weer terug van kamperen met haar familie op een christelijke camping in de Achterhoek, in Zelhem, de behandelende artsen zijn allemaal naar Nepal om de een na hoogste berg van de Himalaya te beklimmen, op de Everest staan teveel files, zelfs te tuinman is weg, maar die buigt zich elke zomer over zijn wedstrijdduiven en volkstuin met huidskleurige kabouters. 

Welke bloemen bloeien er nu in Birkenau? Ik kan me niet voorstellen dat daar niks bloeit, Edith. Je moet goed om je heen kijken, de dingen van een positieve kant zien te bekijken en je vastklampen aan de dingen die het leven waard maken, al heeft de dood wel de voorkeur.

Liefs jouw Joseph