Lieve Edith,
Weet jij waarom YouTube dat doet? Censuur plegen op filmpjes? Gisteravond mocht ik van het regime een uurtje internet op. Omdat ik wilde zien of ik jou soms ergens zag, op een van die oude opnamen die ik al veel te vaak heb gezien. Ik zag jou niet, noch je lieve zusje Rosa. Ik zocht jullie maar vond je niet. YouTube verfrommelt alle afbeeldingen van naakt, geweld, en dood tot een kosmisch vage wolk van niet weten of, zoals jullie Duitsers zeggen: nicht gewusst. Zeg jij het maar, wat het is.
Maar een zeer recent geüpload filmpje, gemaakt door de Amerikanen die Dachau bevrijden, liet gewoon alles in analoge Kodachrome-kleuren zien: de barakken met kaarsrechte schaakstraten ertussen, de frisgroene dartelende blaadjes aan de onwetende bomen, het was toch pas pril april, de sprankelend roze lijken, de verongelijkte kampbewaarders die ineens iets moesten doen in plaats van toezien, de schuifelende bulldozers die alle gevallen voorjaarsbloemen in een graf moesten duwen, net over de rand zodat de aarde schoon bleef en gespeend van stankoverlast en overbodige ziektes. Het kunnen ook opnamen zijn uit een ander kamp, misschien Bergen Belsen, misschien Edith vergis ik me. Zeg het gewoon; een mens immers kan zich vergissen, kan vergeten.
Edith, ik zocht je tussen al die beelden. Ben YouTube dankbaar dat dit filmpje nog niet werd gecensureerd, snap ook wel dat ze dat doen, censureren, want het is niet geschikt voor mensen, maar wanneer wel kuisen en wanneer niet, dat is de vraag. Ben ook dankbaar dat het oude 32mm filmpje werd gedigitaliseerd, werd gerestaureerd. Maar altijd weer ben ik bang dat iemand die achter de computer zit het mooier maakt dan het in werkelijkheid allemaal was, dat geweld wordt aangedaan aan jou en aan Rosa en dat ik jou noch Rosa herken tussen de wriemelende doden die als mieren de krochten van de verloren hoop der mieren in glijden. Ik kon het beeld wel stil zetten, Edith, dan zag ik een fractie van de werkelijkheid, een frame, een uit uit tweemaal een dozijn, als het waar is Edith, dat 32mm 24 frames oplevert.
Ik ben geen kenner Edith, weet niks van film, weinig van de oorlog, en ken jou niet goed genoeg om je eruit te pikken tussen al die dode joden. Lees even wat ik vanochtend schreef, wil je.
Ostenbach I Die Niederlände I Oktober 1907
Beste Adolfus,
[...]
Ik zag een Maria met kind. Is het getekend of geschilderd? En wat is het formaat? Op beeldscherm kan ik die dingen echt niet goed inschatten. Dat werk is echt wel goed gedaan. Al vraag ik me af of je daar je hart wel helemaal bij had. Of je hebt gewoon niks met het afbeelden van mensen, of niks met religieuze onderwerpen, of je had je dag gewoon niet. Zoiets kan gebeuren, zoiets overkomt iedereen wel eens.
Of die lui op academie in Wenen echt kijken naar de ziel die een aspirant student weet te leggen in de afgebeelde mensfiguren weet ik niet. Ik ken die docenten niet. Ik kan ze googelen, maar of dat helpt? Zelf let ik daar wel op en meen dat het daar nu nog aan ontbreekt. Of het is gewoon jeugdige onkunde, iets dat misantropen al gauw menen te kunnen ontmaskeren als gebrek aan talent waar het nog maar de vraag is of ze dat zelf wel voldoende hebben of dat ze vooral goed waren netwerken zonder al teveel meer talent te hebben dan alle anderen die geen lesgeven aan academies.
Het ding, jouw Maria met kind, is mooi van kleur, de textuur van de kleding is goed getroffen, de koppen behoeven nog aandacht, maar wat zeuren we? Drie kwarts afbeeldingen van homo sapiens sapiens zijn moeilijk, niet onmogelijk, mensen direct aankijken, noemen ze en face, onthoud dat goed als je op gesprek mag, is onmogelijk, want dan ziet de getalenteerde artiest louter 'zielsverduistering'. We weten, zeker sinds de Weense jood Sigmund Freud, - woonde die man eigenlijk bij jou in de buurt en zag je hem wel eens lopen? - allemaal dat je jezelf beter geen welkom kunt heten in de ziel van een ander. Wellicht ben je alleen welkom in die van je moeder, om de doodeenvoudige reden dat jij beter met haar had kunnen trouwen dan je vader, want dat was een onaangelijnd wild varken en jij hebt een rustig kabbelende ziel. Die heb je van je mooi-ogige ultramarijn vrome moeder.
Vroeg zij, je liefhebbende moeder, jou om een afbeelding van de Heilige Maagd met Goddelijk Kind? Of was dat je eigen ingeving? Doe zoiets, een autonoom kunstwerk maken, nooit om een ander te lijmen; werken in opdracht is uiterst gevaarlijk. Immers, een mens doet dan al gauw meer concessies dan goed is voor zijn of haar of hem visioenen. Ze, de opdrachtgevers, vragen geheid naar je motieven en dus ook waarom je koos voor dit religieuze, roomse thema en voor je het weet sta je met de mond vol ongebleekte tanden. Met alleen maar de nietszeggende slogan 'Ik deed het voor mijn lieve moeder' komt geen enkele opmerkenswaardige geest op de Weense kunstacademie. Misschien dat ze daar elders, op het platteland, in Linz of Salzburg, waar jij vandaan komt, wel genoegen mee nemen maar neem van Joseph aan en die kan het weten, zoiets snijdt geen hout in de multiculturele hoofdstad van het Habsburgse keizerrijk.
[...]
Edith, Ik kom er niet uit; zo wordt de brief veel te lang. Het moest anders. Maar ik heb nog veel te zeggen. Dus met versturen wacht ik nog even. Vertaal dit dus ook nog even niet in het Hoogduits. Niet nodig. Want enerzijds moet het korter, anderzijds heb ik meer te zeggen.
Liefs Jouw Joseph
NB Bij ons is de Magnolia alweer bijna uitgebloeid. Bah wat gaat dat snel. Die bloemen houden het amper twee weken. Ze lijken veel op ongeboren wit-roze foetussen die nooit mens worden.
