Miranda van der Zande (1967-2020)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Lieve Miranda,

Wat was jij een mooi mens. Je neemt nu een stuk van mijn ziel mee op je reis. Het ga je goed.

Rinke 

https://www.instagram.com/mizapottery/

 

 

L'Origine du Monde

2019-2020

 

- work in progress -

 

mixed media on cardboard 

ca 110 x 110 cm

 

 

 

 

L'Origine du Monde

 

In 1866 schilderde de Franse kunstenaar Gustav Courbet onder de titel 'L'origine du monde' een klein maar voor die tijd nogal provocerend schilderij. Eigenlijk zie je bar weinig. Courbet zoomde in op dijen en buik van een ietwat mollige mevrouw. Je ziet nog net een stukje van een van de borsten, de rest is zedig bedekt met een wit laken of wordt afgesneden door de randen van het beeld. Schaamhaar doet de rest en bedekt dat wat gezien of getoond wil worden bijna helemaal. Het is niet anders.

Het is de hedendaagse mode, laten we zeggen in de westerse wereld, om alles te tonen, meningen, emoties, de naakte huid. Wat er aan haren resteert wordt vakkundig weggeschoren waardoor vrouwen eerder op plastic poppen gaan lijken dan op levende medemensen. Misschien heeft de voortschrijdende evolutie ook wel haarloze wezens voor ons in petto, maakt niet uit wat het geslacht is. Het lijkt die kant op te gaan. 

 

Op het hoofd mag het haar nog altijd welig tieren, maar verder is kaalheid het devies. Het is net als met tuinieren: als je de boel betegelt is het een stuk netter en veel minder werk. Je zet er een paar coniferen of bamboepluimen in; die steken mooi af tegen de lichtgrijze tegels of het donkergrijze grint. De tuin als crematorium en voorgebakken voorportaal van de dood.

 

Kaalheid is geen biotoop, maar een monocultuur die met kunst en vliegwerk in stand wordt gehouden. Met bestrijdingsmiddelen en onkruidverdelgers. Dat die vieze troep de kosmos instroomt, kan weinig mensen schelen. Een kale kut is gewoon veel schoner, mooier en netter dan een vulva met ongeschoren haar. De monocultuur van palmolie-shampoo zit noodgedwongen in een plastic fles die de dierenwereld om zeep helpt. In magen en maagjes van vogels, vissen en zoogdieren zit meer plastic dan voedsel. Wat te doen? 

 

De troosteloos kale roos van vlees doorstaat de vergelijking met de bloedende snee in de menselijke huid glansrijk. - 'Snijden aan gras' is in dat opzicht een onovertroffen beeld van een gewone snijwond. - Een kut gekanteld is de snede in de zijde van Jezus Christus, de god waar het Avondland bijna tweeduizend jaar met eindeloos veel passie in geloofde. Tot reiniging van zonden werden vlees en bloed dagelijks ritueel geofferd en genuttigd. Maar sinds er in de voortschrijdende boreale wereld nog weinig geloof wordt gehecht aan zonden en schuld, incluis de voorspelbare boetes, kleurt de vruchteloos glimmende kut sappig roze. 

 

De oorsprong van de wereld doet iets anders vermoeden. Die begon met een kale vlakte. 'De aarde nu was woest en ledig.' Maar omdat het leven wilde leven, welig wenste te tieren en zich eindeloos begon te vermenigvuldigen, zitten we opgescheept met poppen met een beeldschoon modieus lichaam met daarin de batterij van de narcistische geest. Op een kalende, stervende planeet. Het is niemands schuld. Geen schaamte, geen boete. 

 

a COSMIC GUIDE to a VANISHING FUTURE

€ 55, -

De opbrengst gaat geheel naar de 4e jaars studenten die dit jaar afstuderen aan ArtEZ Arnhem.



a COSMIC GUIDE to a VANISHING FUTURE 

2020

hoogwaardige C-print & zeefdruk op papier 
C-print en zeefdruk (werkplaatsen ArtEZ Arnhem)

29.5 x 29.5 cm

oplage 35 exemplaren

gesigneerd en genummerd no. 01-35





NOG ENKELE EXEMPLAREN BESCHIKBAAR.

U kunt de prent bemachtigen door 55 euro overmaken op onderstaande rekening. 
De prent wordt aan u gestuurd. Wel graag uw postadres vermelden. 

IBAN NL47 ABNA0445078200
t.n.v. Stichting ArtEZ
o.v.v. DBKV-finals - Rinke Nijburg zeefdruk

LUMC #Taboe of niet?

Taboe of niet? Controverses in openbare kunstcollecties

Galerie LUMC Leiden 
6 maart t/m 10 mei 2020

Kan ieder kunstwerk in een zorginstelling of universitair medisch centrum worden getoond? Of zijn er speciale criteria waaraan kunstwerken in medische centra moeten voldoen? Deze vragen staan centraal in de nieuwe tentoonstelling Taboe of niet? Controverses in openbare kunstcollecties, die vanaf vrijdag 6 maart te zien is in Galerie LUMC. De tentoonstelling wordt om 16.30 uur in de Galerie geopend met een optreden van Nina Glockner en een openingswoord door prof. dr. Frank Willem Jansen van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). 

‘Kunst in een omgeving van mensen die ontregeld zijn, is zacht voor de ziel’, schreef een bezoekster eens over de kunst in het LUMC. Toch roepen bepaalde kunstwerken soms heftige reacties op. Ze worden als te somber ervaren, geassocieerd met religie of met de dood. Andere voorstellingen geven juist weer aanstoot door teveel bloot. De gemoederen lopen soms zo hoog op dat de kunstwerken van de muur worden gehaald en in het depot verdwijnen. Dit roept de vraag op of alle kunst in een ziekenhuis of medisch centrum getoond kan worden. 

Rinke Nijburg
It is with our Eyes Closed that we see nothing
1998
zeefdruk en fosforinkt op papier
88 x 124 cm 
collectie Rijnstate Arnhem

Zijn er speciale criteria waaraan de kunst in een medisch centrum moet voldoen? Sandrine van Noort (LUMC-collectie) en Sabrina Kamstra (Amsterdam UMC-collectie) hebben een tentoonstelling samengesteld waarin deze vraag centraal staan. Zij informeerden bij collegaconservatoren van medische instellingen naar kunstwerken die tot controverses hebben geleid. UMC Utrecht, Radboudumc, Rijnstate Arnhem, Sanquin, Isala Klinieken en Zuyderland Medisch Centrum, UMC Amsterdam en het LUMC stelden voor deze tentoonstelling hun controversiële kunstwerken beschikbaar.

Kijken is de (genees)kunst
De tentoonstelling Taboe of niet? is tevens onderdeel van de Honoursclass Kijken is de (genees)kunst, een collegereeks in het LUMC waarin studenten leren kijken naar kunst. Zij ontwikkelen door deze colleges niet alleen een scherper oog voor detail, maar onderzoeken ook welke waarde kunst kan hebben in de context van een zorginstelling.

De studenten kregen de opdracht om een kunstwerk uit de tentoonstelling nader te beschouwen. Het onderzoek van de studenten laat zien hoe persoonlijk de beleving van kunst is. Zo schrijft een student: 'Soms is het goed om ook de minder mooie dingen te laten zien. Omdat kunst zo de eventuele pijn en het verdriet dat de toeschouwer ervaart, spiegelt. Juist een (h)erkenning van die gevoelens kan troost bieden. Je bent niet alleen, je bent niet de eerste en ook niet de laatste die dit meemaakt. Laat kunst een manier zijn om ingewikkelde en heftige emoties uit hun verstopte hoekje te halen.

Galerie LUMC
Dagelijks geopend 08.00 - 20.00 u
Albinusdreef 2
Leiden

071-5263178
kunstzaken@lumc.nl
www.lumc.nl/galerie

lumc.nl/tentoonstellingen/Taboe-of-niet

Exoplanet with Cloud

Exoplanet with Cloud
2020

C-print on paper 
100 x 250 cm

Exoplanet with Cloud
detail

Het is leuker als er mensen in zitten # 1

HET IS TOCH MOOIER 
ALS ER MENSEN IN ZITTEN

De Vrienden van Job i.s.m. B53 & Scarabee

Ada Dispa
Lobbke Burgers
Sylvia Evers
Wout Herfkens
Frans Klerkx
Anthony Litjens
Christien Loen
Rinke Nijburg
Michiel van Overbeek
Jerome Symons
Hans Walraven

voormalige ABN/AMRO bank, Oosterbeek
opening: zaterdag 16 november 2019 om 15:00 u 
open: 4 weekenden za 16 november t/m zo 8 december 2019 

In de tentoonstelling staan (bewegende) 3-dimensionale kunstwerken en videokunst centraal waarbij voor de mens en de menselijk figuur een hoofdrol is weggelegd. Dus geen formele kunst, pure abstractie, kunsthistorische bespiegelingen en technische perfectie maar werk waarin het levendige contact met het menselijk bestaan zich toont in levenslust, spel, mislukkingen, wanhoop, lijden, geloof, engagement, liefde, dromen en humor. Naast het feit dat er veel te zien is, is er ook veel te horen is.

Stichting Scarabee, al decennia lang actief als organisator van exposities en projecten in Renkum, werkt voor het eerst samen met zowel B53 als De Vrienden van Job. B53 (Nico Schulten en Joop Nuyens) maakte afgelopen jaren faam als tentoonstellingsmaker in de leegstaande panden aan de van Muilwijkstraat 23 en de Broerenstraat 53 in Arnhem. 

De Vrienden van Job (Wout Herfkens, Rinke Nijburg en Ad Verhage) is een in Oosterbeek gevestigde stichting die tentoonstellingen van hedendaagse kunst met religieuze of filosofische thematiek organiseert. Eerder organiseerden DVVJ o.a. tentoonstelling in Museum het Valkhof in Nijmegen, Museum Catharijneconvent in Utrecht, Circa ...dit in Arnhem en Het Noord-Brabants Museum in Den Bosch.

16 november – 8 december 2019
opening 16 november 15.00 u
openen za en zo 12-17 u

voormalig ABN/Amro bank gebouw
Utrechtseweg 147 
Oosterbeek

Voor Henk # in memoriam III

Preliminary Photographs On the Origins of Darkness & Light
2017

C-print on paper
44 x 62 cm




website Henk Visser

voor Henk # in memoriam II

'Zonder verbeelding is er niets.'

Je kwam als koolmees


Vanochtend liep ik de trap op naar de eerste verdieping van ons huis om de deur naar het atelier te openen. Vanuit het atelier kwam een vreemd geluid dat ik niet meteen kon plaatsen. Het leek of iemand de tv aan had gezet, want meestal ik het daar doodstil. Toen ik in de richting van het geluid keek, zag ik een koolmees tegen het bovenlicht van de balkondeur aan fladderen. Die wilde naar buiten. Ik dacht geen seconde na, rende naar beneden om iedereen die thuis was op te halen. Ik zei niet: 'Henk is op bezoek', maar ik dacht het wel. 

Jan Beutener vertelde me eens een soortgelijk verhaal. Jan woont op een schitterende etage van een oud pakhuis aan de Brouwersgracht In Amsterdam. Hij was mijn begeleider geweest op de Rijksakademie en we hielden contact. Jan kon goed vertellen. Zo had hij het wel eens over Wim Sonneveld die een tijdje bij hem in huis had gewoond en over Annie M.G. Schmidt die hij goed had gekend. Ik herinner me niet dat hij te vaak over zijn beroemde vrienden sprak, integendeel. Veel liet Jan niet los over zijn beroemde vrienden. 

Veel ben ik vergeten van wat Jan vertelde, maar wat ik nooit vergat is het bezoek van de vogel vlak na het overlijden van Annie. In de keuken of het atelier zat een klein, horizontaal vrij hoog zijraam. Toen dat raam een van de dagen na Annie's dood open stond, streek er een merel neer op het kozijn. -Kan ook best een ander vogel zijn geweest.- 'Dag Annie,' had Jan gezegd, Wat leuk! Kom je me bezoeken?'

Sceptische sciëntisten zullen dit soort bezoekjes van vogels aan nabestaanden afdoen als louter toeval. Het is hun goed recht en misschien hebben ze gelijk. Maar we kunnen de ontheemde wereld ook weer bevolken met fabels en mythen, dat is ons goed recht. Niemand kan helemaal zonder verbeelding, een zielloze wereld van zuivere wetenschap bestaat niet.

 
Lieve Mees, 

Toen je alweer buiten op een afdakje zat en lekker aan het uitpuffen was, heb ik je eventjes heel voorzichtig over de borst geaaid. Precies op de plek waar je minuscule hartje klopte, streek ik met de wijsvinger voorzichtig over de veertjes. Een paar minuten later vloog je weg en zag ik je in gezelschap van een compagnon, vermoedelijk een leuk meisje met een geel jurkje aan. Goed dat je even kwam kijken, je was lang niet meer bij ons geweest. 

O ja, was het omdat ik je gisteren vroeg om Jezus een knuffel te geven dat je uitgerekend op het hoofd van Kindje Jezus van Praag neerstreek of was dat omdat het het dichts bij het raam was?

Rinke

website Henk Visser

voor Henk # in memoriam I

Henk (fotosessie voor 'Ecce Homo' en 'De gitaarles')

Bredevoort, 24 februari 2017
atelier op de 1e verdieping van Markt 5


website Henk Visser





'Zonder verbeelding is er niets.'

Henk Visser in de rol van lieve Jezus, zoete Moeder & strenge Juf


Op vrijdag 24 februari 2017 nam ik mijn camera mee naar Bredevoort in de Achterhoek. Met het oog op nieuw werk wilde ik een reeks portretten van Henk Visser (beeldend kunstenaar) maken. Henk in de rol van de 'Ecce Homo', de lijdende Jezus met doornenkroon op het hoofd en rijen druppels bloed op het voorhoofd. Die doornenkroon en druppels wilde ik naderhand in de foto's shoppen of tekenen.  

Henk had naar mijn idee een echt goede 'Jezus-kop' en, hoe ouder hij werd, hoe meer hij op de Heiland ging lijken. Jezus werd maar 33 jaar oud, Henk het dubbele. - Dankzij Henk weten we nu tenminste wel hoe Jezus eruit zou hebben gezien als Hij niet zo'n grote mond had gehad en om die reden veel te jong werd doodgemarteld. -

Boven, op de gang voor Henks toenmalige zolderatelier, hadden we het mooiste, zijwaarts invallende licht dat we konden wensen. Weliswaar kwam het licht niet van links, zoals bij Johannes Vermeer, maar van rechts, zoals in het door ons beiden zeer bewonderde meesterwerk van Baltus.

Eerst probeerden we de 'Ecce Homo' uit. Henk moest kijken als de lijdende Christus die wij allebei bewonderden, al is bewonderden, net als bij 'De gitaarles', misschien niet het juiste woord... Omdat Henk de christelijke iconografie goed kent, wist hij precies welke poses hij aan moest nemen om soms bijna teveel op de stervende zoon van god te gaan lijken. Die foto's plaats ik nog wel een keer.

Toen we genoeg van hadden van zijn rol als stervende Jezus nam Henk een grote oude babypop ter hand. Nu gingen we een serie maken over de dode Jezus, op schoot bij moeder, het typische beeld van de piëta. Nu speelde Henk de rol van de Moeder Gods die haar dode kindje Jezus op de armen houdt. 

Het tragische, steeds van uitdrukking wisselende gelaat van Henk de Christus metamorfoseerde in de uitdrukkingloze kop van een vintage pop, een uit de kluiten gewassen zalmroze baby die nog net niet kon lopen, vermoedelijk een pop van een van Henks oude kleine meiden. Gewillig nam de pop alle poses aan die wij wensten; het was een heel gehoorzamen pop die geen emoties kende. De gedweeë pop liet zich naar de slachtbank leiden zoals Jezus dat deed. Niet tegenstribbelen, gewoon doen wat de dominante ander wil.

Het duurde niet lang of Henk de Moeder veranderde in de juf in 'de pittige juf' uit 'De gitaarles' van Baltus. De lieve pop werd in alle standen gebogen, maar niet in de typische Baltus-pose... Ik denk dat we die pose meden omdat we die te heftig vonden. Wie weet hadden we ons in een tweede fotosessie nadrukkelijker over die pose en de betekenis daarvan gebogen. Nu niet.

Helemaal op het laatst krijgt de pop een paar flinke knuffels, als troost voor het rekken en strekken en het ontberen van menselijke warmte. De onderste foto is ook echt de laatste foto. Henk in de rol die hem zo goed paste, als knuffelaar van de beminde: vrouw, kind, kleinkind, vriendin, vriend. Niet voor niets heeft de menselijke geest een lichaam. 


Ha Henk, jongen, 

Omdat niet veel mensen nog begrijpen wat wij ermee bedoelen, weet ik niet goed of ik het wel zeggen mag, maar ik doe het wel: 'Rust zacht in de armen van Jezus, de recalcitrante, typisch joodse jongen die wij altijd zijn blijven bewonderen, ook al snapten we er soms helemaal niks meer van en de meeste anderen kennelijk nog veel minder. En vergeef mij dat ik je soms een poosje vergat. Niet dat ik je vergat, maar wat had jij daar aan?'

'O ja, geef Jezus een knuffel van mij.'

Liefs Rinke

Henk (fotosessie voor 'Ecce Homo' en 'De gitaarles')

Bredevoort, 24 februari 2017
atelier op de 1e verdieping van Markt 5



website Henk Visser

Fingers Crossed

Fingers Crossed
2019

mixed media on board
ca 100 x 80 cm