Freckles & Birthmarks
2019
mixed media on board
105,5 x 75,5 cm
GoMulan Gallery Amsterdam
Rituelen & Bezweringen
Actuele vragen naar aanleiding van expositie II
M.J.*: "Wat is de Vermeer-connectie met jouw werk ‘Freckles & Birthmarks’ (eerdere werktitel: Malignant Birthmarks)?"
R.N.: "Wat ik zo geniaal
vind aan het werk van Johannes Vermeer (1632-1675), en een paar andere zeventiende-eeuwse schilders, is dat het
verlangen van de kijker om de ruimte van het schilderij te betreden met elk
bezoek aan het werk toeneemt, maar dat dat toetreden nooit helemaal lukt. Voor
de duur van de eeuwigheid wordt de kijker op afstand gehouden; hoe langer de
voyeur kijkt, hoe meer hij of zij zich een buitenstaander voelt worden. Het is
mij nog nooit echt goed gelukt om de toeschouwer het gevoel te geven dat hij of
zij op afstand wordt gezet en gehouden; in ‘Freckles & Birthmarks’ gebeurt
dat, gelukkig, wel een beetje."
"Het tafereel op
‘Freckles & Birthmarks’ is vrij simpel. Precies in het midden van een
slaapkamer zit een meisje, of jonge vrouw. Haar gezicht is bedekt met sproeten,
op haar rechterknie ligt een uit de kluiten gewassen rechterhand, de schoenen
aan haar voeten zijn flink en masculien, ze draagt een te groot uitgevallen,
blauwe jas. Op haar linkerknie zit een tweede meisje: zij is een stuk kleiner,
draagt een elegant zwart jurkje en om haar nek wervelt een witte kralenketting.
Dit tweede, vrij donkere meisje kijkt naar de camera, het ginger-meisje staart
in een verte, net naast de lens van de camera. Rechts van de twee staat een bed
met spijlen, links prijkt een vaas met een paar bruine bladeren zonder bloemen.
Op de vloer liggen een stuk of wat kleden en vlak voor het bed staat een
lichtblauwe poef."
"Een van de mooiste
werken van Johannes Vermeer is ‘Allegorie op de schilderkunst’. In mijn hoofd
denk ik het altijd groter dan het is, terwijl het eigenlijk niet eens veel
groter is dan ‘Freckles & Birthmarks’. Maar de ruimtelijkheid van
het beeld is echt enorm en het gevoel als toeschouwer een voyeur te zijn is
ongeëvenaard. Het gordijn dat bijna een derde van het beeld in beslag neemt,
kan elk moment dichtgetrokken worden of dichtvallen. Iemand houdt het aan de
punt omhoog, maar laat het los wanneer de sluiter hard dichtklapt. Klaar is Kees.
Of we dit tafereel nou hadden mogen zien of niet blijft een raadsel. Of we
getuige zijn van iets waarvan we beter geen getuige waren eveneens. In het
Engels heet zoiets met een mooie woordcombinatie Suspended Animation.
Opgeschort leven. Niemand is echt dood, het is schijn. Het beeld betekent wel iets, maar de betekenis wordt tijdelijk opgeschort."
* Marie Jeanne de Rooij, curator, (o.a. voormalig directeur van Galerie Nouvelles Images in Den Haag)
Johannes Vermeer
Allegorie op de schilderkunst
(De schilderkunst, Het atelier, De schilder en zijn model)
1666-1668
olieverf op doek
100 x 120 cm
