Lieve Edith,
Hoe is ie? Nog steeds in Auschwitz of al uit de schoorsteen? Sorry dat ik met de deur in huis val; door omstandigheden ben ik, jouw Joseph, nogal hyper. Oke, ik klink cru, ben cru. Klink wreed, ben wreed. Ik ben die ik ben. Nog altijd in dit lichaam, tegen mijn wil, nog altijd op deze klote aarde. Vergeef me, lieve Edith, vergeef me maar.
Gisteravond keek ik op YouTube naar een mens met een NDE. Die medemens - is dit wel een mens? - was op een of andere manier in Auschwitz beland. Het is niet zo heel makkelijk om daar te komen als het wellicht lijkt. Je moest je in die tijd behoorlijk verzetten tegen de Nazi's, je nadrukkelijk manifesteren, denken aan je cv van na de oorlog of juist niet, want anders ging het feest niet door. Veel makkelijker was het om Joods te zijn.
Voor je geboorte immers kiest de mens - dan nog een ziel zonder lichaam en dus eigenlijk geen mens maar iets anders, iets etherisch - uit welke moeder die geboren wil worden. Dat je per se uit een Joodse moeder geboren wilde worden. Ik weet niet goed hoe je zo stom kunt zijn om die beslissing te nemen, maar sommige zielen doen dat. Die dolen of zijn wijzer dan jij en ik.
Het idee is dat je, als je uit een Joodse mevrouw geboren wordt, zelf ook automatisch Joods bent. Alleen dan behoor je tot het door DE GOD MET DE DRIE PUNTJES uitverkoren volk. In de volksmond heet die deftige meneer ook wel JAHWEH, want PUNTJE PUNTJE PUNTJE klinkt raar. Waarschijnlijk was die lieve medemens zelf ook Joods want anders moest je het wel behoorlijk bont maken wilde je naar Auschwitz mogen.
Edith, je weet dat ik je een en ander zou vertellen over mijn NDE, ik beloofde dat, maar ik zie er vanaf. Er zitten teveel haken en ogen aan. Bijna al die NDE-lui, waaronder die medemens die in Auschwitz-Birkenau belandde, zeggen op YouTube dat ze de eerste twintig jaar nooit iets aan iemand vertelden, nooit uit de school klapten over dat wat ze hadden meegemaakt. En als ze uit de kast kwamen dan kwamen ze op de koffie.
Het spijt me zeer dat ik het voor me houd, want het zou troostrijk kunnen zijn, deze ervaring, dit fenomeen, maar voor jou alleen wanneer je nog niet in rook was opgegaan. Maar is dat al aan de hand? Omdat ik niet precies weet waar je momenteel bent en hoe het met je gaat - hoe is het met je? - lijkt het me verstandiger wanneer ik mijn mond houd. Ik wil mijn goede naam liever niet te grabbel gooien als ik niet zeker weet of ik jou daarmee help of niet. En als het niet echt helpt, zeg maar substantieel, dan zie ik er liever vanaf. Want de eigen glazen ingooien is zo gebeurd. Ik denk wel dat je dat snapt.
Die medemens in Birkenau die zag in hen NDE - ik gebruik het bezittelijk voornaamwoordje hen omdat dat tegenwoordig een stuk beter is - dat alle naakte zielen van alleblote, verbrande mensen - verregweg het meest zielen, die door nog onopgehelderde redenen ervoor gekozen hadden om precies in dit leven, in de Tweede Wereldoorlog, Joods te willen worden - dat die niet in rook opgingen, niet verdampten zeg maar, maar dat ze allemaal, stuk voor stuk, al die ontelbaar miljoenen, het is bijna onvoorstelbaar, met al de gitzwarte rook omhoog kringelden richting het hiernamaals, in de richting van hun afterlife. Zeg op weg naar: ...
Snap je nu, Edith, dat ik liever niet vertel over mijn NDE? Het klinkt bijna alsof er in Auschwitz - en nog een paar andere kampen - troost was, alsof het allemaal zin had, alsof de fatale ziel dit zelf helemaal voor het kiezen had, er ook vrede mee had. Of dat de Joodse drie puntjes of de Katholieke drie puntjes, de triniteit, het per se wilde, om een of andere, uiteraard ondoorgrondelijke reden. Dat een hoger bewustzijn de ultieme zin van dit volledig gemene, volledig nodeloos lijden zin kon geven, de zin ervan inzag.
Fijn Edith, zou het zijn als jij mij kon uitelggen waarom het goed was dat jij en al die talrijk miljoenen nog voor de dood al in de anus mundi belandden. Ik snap best dat je als roomse non moeite hebt met een NDE, al was het maar omdat het fenomeen pas van recente datum is, zeg ver na WOII. Ik zeg niet dat die daarvoor niet voorkwamen, ik zeg ook niet dat ik er niet in geloof, maar er zitten haken en ogen aan, Edith, dat weet je best.
In de bijgevoegde print heb ik van het kruis een schoorsteen gemaakt en er echte rook uit laten kringelen. Tegenwoordig wil men geen verbeelding meer aan de macht maar de werkelijkheid. Kennelijk is men bang die laatste te verliezen. Komt denk ik doordingen als Deep Fake en AI. Men leunt vandaag de dag niet alleen op de wetenschap, maar ook op door de computer opgehoeste beelden. Ben benieuwd wat jij, als leerling van Husserl, daarmee kunt.
Zomaar rook tekenen, vanuit je fantasie, is er niet meer bij. In de meest hedendaagse kunst doe je onderzoek en kom je met politiek en historiosch correcte rook aanzetten. Wanneer ik zou zeggen: Die rook uit de schoorsteen van Auschwitz 2 komt uit de verbeelding dan ben je af. A priori af. Het moet echte rook zijn, historisch vererifeerbare rook, politiek correcte rook ook. Het gaat dus nu, nu ik de kruisiging in diest wil stellen van Het Uitverkoren Volk, om rook die echt uit een van de vier schoorstenen van Auschwitz zo elegant, en o zo spiritueel omhoog kringelde.
Dat Edith, is veel moelijker dan zomaar rook op laten kringelen uit je eigen fantasie, want die kan wel van alles bedenken, maar echte rook is het nooit. Nog lastiger is het voor de huidige studenten aan de kunstacademie dat ze leren dat je niet alleen moet zoeken naar historisch correcte beelden, die weinig aan de fantasie overlaten maar echt zijn, ook moet achterhalen wie de maker was van de betreffende opname. Want als die aan de verkeerde kant van het spectrum staat, dan is zo'n foto meteen waardeloos.
Stel dat een Duitser die foto had gemaakt, dan telt die niet. Want het is zijn perspectief, het gezichtspunt van de bezetter, de veroveraar, de kolonist. Het moet dus een foto zijn die werd gemaakt door een Duise Jood die niet op vakantie was, die nog niet werd opgepakt, die het kiekje niet maakte omdat ie zo van stoomtreinen hield, maar omdat ie de macht van de kolonisator wilde vastleggen. Het standpunt van de auteur is vandaag de dag uiterst belangrijk.
Sorry Edith, ik weet helaas niet wie de foto maakte. Ik moet meer onderzoek doen. Ik ben bijna zestig. Ik geloof nog teveel in de verbeelding. Verbeelding is een vorm van neokolonialisme. Standpunt van maker is cruciaal. Punt is ondertussen ook, liever Edith, dat de rokende schoorsteen weliswaar een schoorsteen in de buurt van Birkenau is, maar dat het geen rook is uit een van de verbrandingsovens zelf. De rook komt uit de schoorsteen van de locomotief. Het is dus allemaal behoorlijk apocrief. Dat is erg. Anderzijds is het de beste rook die ik kon vinden.
Liefs Joseph
