Stag-beetle / Vliegend hert, 2006
verfstift, acrylverf, lakverf en vernis op kunststof
diameter 33,5 cm (dikte 11,5 cm)
Tijdens het bij de tentoonstelling Conversatiestukken horende diner van gisterenavond had ik een gesprek met een meneer, een psychotherapeut. Naar aanleiding van mijn eigen bijdrage aan Conversatiestukken vertelde ik over het boek Morphologically disturbed insects. De meneer vroeg zich net als ik af of insecten zich wel zo druk maken over een kernramp als wij.
We hadden het over mieren, noeste sociaaldemocratische arbeiders. De meneer vertelde dat hij had gelezen dat als een mier doodgaat deze een bepaalde stof de ether inspuit die de mieren- doodgravers ogenblikkelijk opvangen. Zij komen als op commando aangesneld om de dode mier te recyclen. Opgeruimd staat immers netter.
Ik weet niet of de man van het diner in god geloofde, maar ik opperde dat de stof die stervende mieren bij hun heengaan uitscheiden vermoedelijk het elixer van de onsterfelijke ziel is die ten hemel vaart. Zoals de middeleeuwse ziel de mond van de stervende als een soort eenmansvliegtuigje verliet om naar het paradijs te emigreren.
Zoals het met het geweten van mensen nogal tegen valt, lijkt recent hersenonderzoek uit te wijzen dat er van een vrije wil eigenlijk eveneens nauwelijks sprake is. Die twee zaken zullen net als menig Siamese tweeling maar moeilijk van elkaar te scheiden zijn. Zoals lichaam en geest onscheidbaar zijn. De mens zal net zo weinig vrije wil hebben als een insect. Het verschil is vooral het geloof dat de mens op de been houdt. Het geloof dat er zoiets als een vrije wil bestaat.
Het niet hebben van een vrije wil sluit trouwens het geloof in het eeuwige leven of een reeks van volgende levens helemaal niet uit. Als de god werkelijke compassie heeft met het arme leven dan zal deze als een liefhebbende vader of moeder alles verzamelen wat een onsterfelijke ziel heeft om het in een andere gedaante weer in de kosmos terug te ademen.
Conversatiestukken, 2011
Ad Gerritsen & Rinke Nijburg
porseleinklei, glazuurverf
diverse afmetingen
