That's One Small Step for a Man
Iemand die een piëta wil maken zit, als het goed is, met een boel vragen. De allereerste vraag is natuurlijk wat een piëta eigenlijk is. Daarna volgen de vragen elkaar in rap tempo op: hoe zagen Jezus en Maria er precies uit? Leek Jezus op een Romein uit het begin van onze jaartelling of meer op een Jood uit diezelfde tijd? Was Hij werkelijk Julius Caesar van wie nog niet zo heel lang geleden in Arles in Frankrijk een buste werd gevonden die mogelijk zijn ware gelaat afbeeldt. Op 15 mei 2008 kopte The Times: Found in River – the real bust of Julius Caesar. Met het boek War Jesus Caesar? van Francesco Carotta in het achterhoofd kunnen we er met gemak van maken: Found in river Rhône: the real buste of Jesus Christ. Wanneer men een wetenschappelijk verantwoorde piëta zou willen maken, moest men dus het borstbeeld in Arles navolgen en Jezus als Romeinse caesar afbeelden, met lauwerenkrans in plaats van doornenkroon.
De volgende vragen rijzen. Was zijn lichaam bedekt met wonden zoals Matthias Grünewald (ca. 1475/1480 - 1528) in het Isenheimer Altar (ca. 1506-1515) verbeeldde of vooral met bloed bekleed zoals Mel Gibson ons in The Passion of the Christ uit 2004 voorstelt? Ging het om 23 dolksteken of om 5475 wonden zoals Thomas van Kempen meende? Deed Jezus, of Julius, na zijn dood zijn ogen dicht of hield hij die open? Was de goede man 33 jaar oud of pakweg 55 jaar oud toen hij stierf? En de te verbeelden vrouw dan? Was Maria een stuk ouder dan haar zoon of niet? Volgens historici moet Maria een jaar of 13 zijn geweest toen zij onze Verlosser baarde en dus niet eens zoveel ouder dan haar zoon. En als de vrouw jonger was dan de Heiland, omdat het niet om zijn moeder ging maar om zijn veel jongere Calpurnia gemalin van Caesar, dan komt het beeld van de Pieta er wel heel anders uit te zien. Ging het niet om Maria de moeder van god noch om Calpurnia dan moet het wel Maria Magdalena zijn geweest op wier schoot God lag. En dan gaan alle remmen op de mannenfantasie los. Want Maria Magdalena was niet alleen jong en mooi, ze was hoerig en onaanraakbaar tegelijk, in een enkele incarnatie zowel femme fatale als devote discipel. Hoe het ook zij, een al te oude rouwende vrouw wordt zelden aantrekkelijk gevonden.
Verdere vragen: keek Maria of Calpurnia of Maria Magdalena haar zoon of man of geheime liefde aan of was ze in zichzelf gekeerd? Lag Jezus of zat hij rechtop op schoot? Was zijn lichaam bedekt of onbedekt? – Omdat elke tijd de eigen mode prefereert kleedt men de twee hoofdpersonen aan alsof het barbiepoppen zijn: een haute couture galajurk voor de dame en een goed gesneden Björn Borg onderbroek voor de heer. – En waar hielen de twee allebei in godsnaam hun armen en benen?!
En in welk landschap speelde het beroemdste drama van de Westerse wereld zich af? Jeruzalem? Rome? Brugge? Aangezien de hele scene van de piëta geen Bijbelse oorsprong kent maar later aan het lijdensverhaal werd toegevoegd, kunnen we de plaats, net als de kleding, steeds een beetje doen verschuiven. Meent de traditie dat Jezus na de kruisafneming direct onder het kruis op de schoot van zijn moeder werd gelegd, het zou zo maar kunnen dat het lichaam van de dode god een huis binnen werd gedragen en de hele rouwscène zich dus binnenskamers afspeelde. Waarom koos de traditie eigenlijk niet voor een setting binnenskamers?
Phase 1
potlood op papier
potlood op papier
13,3 x 18,1 cm
