Zeer Gezegende Trees van het Kruis,
Aan mijn laatste brieven zul je al wel gemerkt hebben dat het niet zo goed ging met mij, maar zelf had ik dat amper in de gaten. Ik weet niet of je alle brieven wel krijgt en evenmin of ze gecensureerd worden. Volgens de vrouw van Mijn Vriend zeg ik soms heel rare dingen, dingen die zo tegen het zere been van de nieuwe morele orde zijn en doe uitspraken die als dikke boomstammen dwars liggen op het brede pad van de hedendaagse cultuur. Ik beweer dingen die in de hedendaagse kunst zo volledig onbespreekbaar zijn geworden dat niemand ze wil horen, dat wanneer mijn brieven de ether ongeschonden zouden bereiken Mijn Vriend geen enkele sociale media vriend meer overhield.
Ik weet niet wat ze precies bedoelt. Ik heb er niet om gevraagd die brieven te posten. Ik wil helemaal niet weten wat in de mode is in de kunst. Ik zou zo graag willen weten wat ik zelf dacht en vragen stellen die ik interessant vind, maar die alleen ik kan beantwoorden. Zo dacht ik, Edith, dat ik wel eens wilde weten waar mijn wortels liggen. Uit welke ouders werd ik geboren, welke voorouders heb ik nog meer? Uit welke onlanden en ontijden stammen zij en in welke verrotte culturen waren zij ondergedompeld? Kan ik iets vinden in mijn eigen cultuur dat niet verrot is? Ligt er in mijn Avondland ergens een klompje goud? Een schilfertje dat? Is er iets dat het licht weerkaatst of is de zwaartekracht van mijn cultuur simpelweg veel te groot om ooit nog een lichtstraaltje te kunnen laten ontsnappen? Waarom is tegenwoordig zowat iedereen zo uitermate trots op de eigen afkomst en ben ik dat niet, kan ik dat ook niet zijn? Of waarom mag ik dat niet zijn? Zegt dat iets over mij of over die verrotte cultuur die ik niet vrijwillig koos maar wel liefkoos als was het een geaborteerde baby?
Gisteren mocht ik voor het eerst weer 'iets leuks' doen. Je raadt het al: ik ging voor het eerst in maanden weer naar de kleiclub. Het was tegelijkertijd aandoenlijk en grotesk. Dat mijn medebewoners zo aandachtig zaten te kleien vond ik schattig. Ik kwam een beetje laat binnen, dus miste ik het voorspel. Maar kennelijk had de juf de boel begeesterd, want de meesten zaten vet devoot dikke klei te kneden. Ik dacht dat het thema groeivormen was, want de meesten waren bezig met natuurvormen die alle kanten op kronkelden. Aan de juf durfde ik niks te vragen, ik fluisterde mijn linker naaste de vraag in het oor wat precies de bedoeling was. Volgens mij was het thema van deze week iets van 'Opwarming van de aarde'. Het zal wel te maken hebben met de hittegolf die ons momenteel passeert. Het thema is trefzeker gekozen door onze zeer vindingrijke creatief therapeute. Dat mag gezegd worden.
Ik vroeg om een flink stuk klei en om een föhn. De bonk klei kreeg ik, maar de föhn niet. 'Joseph', ze de juf, 'het is al zo warm de hele tijd en dan wil jij föhnen? Het gaat toch juist om het afkoelen van de planeet? En dat is toch een heel mooie spiegel voor onze ziel? Dat die het ook een stukje te heet heeft en dat we moeten bedenken hoe we die minder heet kunnen maken? Dan is een föhn toch raar?' Ik weet niet meer precies wat ik antwoordde, maar wel dat ik zei: 'Beste juf, ik snap het allemaal heus wel. Ik lijk dom, maar dat is niet zo. Op zijn hoogst wind ik me teveel op over alles, maar dat is nou precies het punt: 'Bijna niemand windt zich op over de opwarming van de blauwe planeet. Een handjevol jonge mensen, maar dier begrijpen nog niet dat het vooral om overleven gaat.' De clou ontging de mevrouw ten ene male, want ze zei dat je het de jeugd nu eenmaal niet kwalijk kunt nemen dat ze idealistisch is ...
De koekoek. Natuurlijk kun je het de jeugd niet kwalijk nemen dat die idealistisch is. We moesten het 'de rijpen van geest die zichzelf volwassen en dus wijs prijzen' eindelijk eens kwalijk beginnen te nemen dat ze werkelijk alle idealen uit de jeugd volmaakt hebben verkwanseld. En dat in ruil voor zekerheid, vastigheid, stabiliteit. Dat heet volwassenheid? Maar wat is er, nondedju, nog stabiel wanneer het ons omringende milieu werkelijk volledig onstabiel aan het worden is? En dat in een tempo dat onze volwassen rijpheid in de verste verte niet bij kan benen? Wie gaat nog ontkennen dat dat we aan de rand staan van een wereldwijde catastrofe? Juist, dat gaan degenen do en di e wanneer de feiten volmaakt onontkoombaar is met de staart tussen de benen met moed durven beweren dat ze ook in het verzet hadden gezeten. Godverdomme. Hoeveel Joden zijn in WO 2 uit Nederland gedeporteerd? Ik bedoel het inclusief Roma en Sinti en homo;s en lesbiennes en verzetsstrijders. En hoeveel exemplaren - 'Stuecke'- van die minderheden zouden zijn vermoord als we werkelijk allemaal in het verzet hadden gezeten? Vertel mij wat over al die uiterst slinkse wijzen waarop onze geest zichzelf zonder aflaat weet te foppen. Ik weiger vooralsnog om Schopenhaueriaan te worden, maar gelijk had ie: 'Meistens belehrt uns erst der Verlust uber den Wert der Dinge.'
Omdat die föhn mij geweigerd werd, ging ik weer terug naar mijn kamer en haalde een exemplaar op. Ik doe er mijn haar niet mee, want ik heb nog veel minder op het hoofd dan Schopenhauer. Ik stuur met dat ding de verf. Eenmaal weer terug in de uiterst creatieve atmosfeer met uitzicht op de zieltogende, naar water snakkende rododendrons - de tuinman is op vakantie - begon ik een flink mannetje te kleien. Ik vertel je nog wel meer hoor Edith, maar nu krijg ik de avondmaal-pilletjes.
Liefs jouw Joseph
