Lieve Edith,
Hoe oud zou jij nu zijn als de nazi's Europa niet onder de voet hadden gelopen zoals Putin momenteel Oekraïne? Je was toch twee jaar jonger dan Adolfus? Dan was je nu 133, hij 135. Ik had je graag eens opgezocht in het klooster in Echt. Misschien zat je de laatste jaren zelfs wel dichter in de buurt, want hier om de hoek, in Oosterbeek, is een rusthuis voor bejaarde nonnetjes. Mijn Duits is redelijk, jouw Nederlands vast vlekkeloos. Zoals alles aan jou vlekkeloos is en maagdelijk. Zoals alles aan mij bezoedeld is. Ik mis de gesprekken met jou.
Was je trouwens, ik weet dat niet, door de paus heilig verklaard of alleen zalig? En waarom precies? Dat je de exacte leer, de dogmatiek, van a tot z moet aanhangen, snap ik, anders kun je beter lid worden van een andere club. Maar moet je als roomse een voorbeeldig, bijna zondeloos leven hebben geleid of is dat niet nodig? Een wonder hebben verricht? Ik bedoel iets bovennatuurlijks. Zou je, als je nog had geleefd, naar je eigen zaligverklaring zijn gegaan of had je dat geweigerd omdat je tegen de genocide op de Palestijnen in Gaza was? Zou je, als je een NDE kreeg op het moment van heiligverklaring, de dood na een hartaanval, zou je dan ineens radicaal anders naar zo'n enorme verenpracht in de aars van je ego kijken dan vlak voordat je stierf? Of was de hartaanval de oorzaak van de eer die jou te beurt viel?
Terug naar de collages. Om Joden en Palestijnen een beetje te verbroederen, verwisselde ik in de allerlaatste fotoshopcollage de kop van Jezus met die van Boeddha. Dat lijkt makkelijker gezegd dan gedaan en dat was ook zo. Want een lijdende boeddha is amper te vinden. Eentje met een beetje een menselijk gezicht al helemaal niet. Ze staren stuk voor stuk zo onmenselijk strak voor zich uit dat je, wanneer je langs zo'n ding loopt, je begint af te vragen of ze überhaupt nog wel bij bewustzijn zijn, of ze ooit echt hebben geleefd. Of ze ooit wel een mens waren. Met echt vlees en echt bloed. Is dit wel een mens?
Na lang zoeken vond ik de Thaise boeddha het meest geschikt. Omdat die een enigszins menselijke glimlach op hun gelaat weten te toveren. Sommigen dan. Lang niet allemaal. Bij veel van die lui is het een grijns die volledig verkrampt is. Verstard. 'Aardig blijven, aardig zijn' is hun mantra, tot je een ons weegt of ontploft, zoals je wel vaker ziet in die wereld.
Maar, eerlijk is eerlijk, met de tronie van jouw Jezus had ik het ook moeilijk. Genoeg schitterende koppen van gepijnigde gezichtjes met een enigszins gelaten uitdrukking. Maar allemaal geschilderd. Ik moest verdomd goed zoeken voor ik een gebeeldhouwde kop vond die het kon meten met de lieflijke glimlach van die ene boeddha. Eentje uit de Spaanse gotiek. Uit Catalonië. Je ziet meteen dat ie nog op aarde is, nog niet verlost, maar wel wil.
Ik denk dat Jezus en Gautama elkaar aardig zouden hebben gevonden als ze elkaar tijdens hun leven hadden ontmoet. Ik weet niet of dat historisch gezien een optie is. Ik denk ook dat de eerste wel van plek had willen ruilen, maar de laatste liever niet. Keihard doodgemarteld worden door de Romeinen is toch wel even iets radicaal anders dan der dagen meer dan zat onder een boom gaan zitten kauwen op de laatste restanten van je immer jeukende ego.
Edith, vertel me morgen eens wat jij van het boeddhisme weet en waarom zoveel westerlingen het tweeduizend jaar lang begrepen kruis ineens niet meer lijken te begrijpen en massaal inwisselen voor zo'n slaapzieke tuinkabouter uit een ons wereldvreemde cultuur?
Liefs Joseph
