Lieve Edith,
Eergisteren, zaterdag 4 mei, zaten wij hier met z'n allen dodenherdenking te kijken. Op NPO1, op de enorme LED-flatsquare tv die in de grote eetzaal staat, het kloppende hart van het koekkoeknest. Overdag staat er meestal sport op, vaak voetbal of tennis, soms de Formule 1, wanneer Onze Max weer eens te hard rijdt. 's Avonds kijkt iedereen het liefst naar een quiz of spelprogramma, doorgaans zeer licht verteerbaar zonder enige inbreuk op de mentale spijsvertering. Sommigen wilden de tv op RTL4 hebben, maar toen ik begon te schreeuwen dat ik daar niet van gediend was, ging het op NPO. Niemand zit te wachten op mijn hoorcolleges, dat weet ik en dat zet ik in indien nodig. Niemand kan tegen mij op, zowat niemand kijkt ooit iets dat ik kijk.
Omdat ik momenteel gecontroleerd op YouTube mag, heb ik me deze week eens vermaakt met filmpjes over chakra's, zeg maar energiebanen in het lichaam. Wat een hutspot. Aanvankelijk lijkt het allemaal glashelder: je hebt er zeven. Die zitten op centrale punten op de verticale as van het menselijk lichaam. De bovenste zweeft net boven het hoofd, de onderste zit in de aars. Het verloopt, van boven naar beneden, van paars, via het spectrum naar rood. Kennelijk is er in Tibet zo nu en dan ook wel eens een regenboog te zien.
Kijk je meditatiefilmpjes dan lijken die allemaal behoorlijk veel op elkaar. Zeg maar verdacht veel. Want welke evolutionaire religie zit zo eenvoudig in elkaar dat je de na een poosje studeren nog snapt wat je leest? Er blijken, uiteraard, veel meer chakra's te zijn dan zeven. Of minder. Vijf kan ook. Deed me denken aan de vijf wonden van Christus en daar zocht ik natuurlijk naar, dat snap je. Maar, zoals ik weet, zoals jij beter weet, is het aantal wonden dat je op het dooie lichaam van jouw Christus kunt tellen bekant eindeloos. Zoiets is er met de Chakra's ook aan de hand. Eigenlijk is elke wond een energieknooppunt.
Gisteren heb ik me ledig gehouden met het aanbrengen van zeven chakra's op de gekruisigde en met het perforeren van het Boeddhalichaam met de vijf hoofdwonden. Ook heb ik wat struikgewas aangebracht zodat het allemaal wat meer op aarde speelt dan in de abstracte ether. Mensen willen zich kunnen invoelen. Dat lukt beter als je laat zien dat het slecht gaat met de natuur. Vandaar dat ik het wat sombertjes heb gehouden, zonder bloemen en vogels. Je weet toch wel Edith, dat veel hedendaagse christelijke kunstenaars liever aan de kant van het paradijs zitten dan aan de oever van de Styx? Men wil zo af en toe toch ook wel eens iets verkopen? We zijn toch in Holland, het land met de koopmansgeest die ook zijn eigen verkoopmanswederhelft verdomd goed kent?
Weet je Edith, ik heb niks tegen vogels en bloemen. Zoals jij, in Birkenau, je hart kon ophalen aan de enkele vogel die luid zingend over het kamp vloog, aan een geurende bloem die niet voortijdig werden opgegeten, zo hang ik aan flora en fauna in onze keurig aangeharkte hortus conclusus. Maar waarom een gemartelde, een gelynchte, opvrolijken met bloemen? Ja, natuurlijk doe je dat bij een graflegging, wanneer het opengereten lijk in een lijkwade is gewikkeld, of in een mooie eikenhouten kist ligt. Dan legt iedereen bloemen neer, kransen, met linten: 'we vergeten je nooit', 'voor altijd in ons hart', 'rust zacht', 'forever young', 'vluchten kan niet meer'.
Waarom zou Maria onder het kruis van haar Zoon bloemen leggen zolang die nog leefde en bezig was met zijn doodstrijd tegen de alles verblindende pijn? Wat heb je eraan om je dan voor te stellen dat je wonden allemaal bloemen zijn? Wat koop je voor een veel te dure bos bloemen of kransen die aan je bloedende voeten worden gelegd? Anderzijds hebben dat soort hedendaagse christelijke kunstenaars natuurlijk volstrekt gelijk dat de pijn anders niet verkoopt. De existentiele doodskreet van de gemartelde moet behapbaar blijven, want anders biedt het geen troost, geen uitkomst.
'Godverdomme mijn god, waarom laat je mij uitgerekend nu in de steek?'
Misschien ga ik dat ook wel doen Edith, wat vrolijke voorjaarsbloeiers zaaien onder het kruis of een regenboog tevoorschijn toveren in de lucht die betrekt en noodweer voorspelt. Niet omdat ik dat zelf wil, Edith, niet omdat ik denk dat de gekruisigde boeddha er troost aan ontleent, maar omdat Mijn Vriend dan wellicht eens iets verkoopt. Francis Bacon, de Engelse schilder, had geen vrouw en kinderen om te voeden, hij kon met een gerust hart de diep existentiële angst voeden. Hij hoefde niet dat wat de ziel allemaal beleeft na de dood ten tonele voeren. Geen bezoek aan huis, geen bloemen.
Een frisse lentegroet,
Jouw Joseph
