Zeer Gezegende Theresia van het Kruis,
Dag Edith,
Vanochtend gingen we met z'n allen kleien. Ik had gisteravond nog zo gezegd dat ik me niet goed voelde, beroerd zelfs, dat het misschien Corona was, de nieuwste, en dat ik beter binnen bleef, in mijn kamer. Maar dat mocht niet baten. Kort na het ontbijt kwam er zo'n geëxalteerde hulpverleenster me ophalen alsof haar neus die nacht had gebloed: 'Goedemorgen meneer Heij. We gaan vanochtend naar de knutselclub; iedereen is er al behalve u.' Ik zei dat ik me niet bepaald lekker voelde, dat ik dacht dat ik besmettelijk was, maar toen had ze haar arm al door de mijne gestoken en troonde ze me mee naar de multifunctionele ruimte naast de yogazaal die een stuk groter is en mooier zicht geeft op onze tuin. - Ze is veel te jong voor mij. -
Ik weet niet Edith, of jij wel eens gekleid hebt, maar makkelijker materiaal is er niet. En toch hadden sommigen er de grootste moeite mee iets fatsoenlijks te produceren. Vorige week was sessie 1. Van 'lessen' spreekt men hier liever niet, want dat zou de indruk kunnen wekken dat men op ons neerkijkt en dat wil de staf niet. Dat is het nieuwe beleid: de cliënt heeft potentie, het is alleen de vraag welke en hoe je die wakker maakt. Ze noemen het liever geen bewustwording, want dat klinkt alsof wij nog niet wakker waren. Het gaat om allerhande input die je kunt toe-eigenen. Jij bent dan de eigenaar van iets. Het mooie is dat ze vervolgens zelf weinig meer hoeven doen, overbelast als de betaalde krachten hier voortdurend zijn. Zeg ik dat ik kleien leuk vind, dan ben ik de klos. Ik zal en moet eigenaar worden van die klei.
De eerste sessie was vorige week, toen het zo heet was. Dat was een speelse eerste kennismaking met klei, ook wel moeder aarde. Is onze yoga-juf beslist een maatje te dun, deze mevrouw is zeker een stukje meer dan te fors. Wil de dunne ons doen aarden, de dikke wil ons laten hemelen. Alsof de verbeelding macht had. Ze is niet alleen veel te dik, ze hijgt ook. En op haar lila kleurige blazer zitten koffievlekken die voortdurend van vorm veranderen omdat ze maar koffie blijft drinken. De kennismaking bestond uit een totaal versleten voorstelrondje en het voelen van het materiaal met de oogjes dicht. Godalmachtig. Mindfulness. Ik herinner me nog de mierzoete rozijn die we niet eens eerst mochten zien. Die ging ongezien de mond in. Om te voelen, te proeven. Het was een kwestie van vertrouwen. Aandachtige overgave. Zonder oordeel.
Ik ben niet van jullie Laatste Oordeel, Edith, maar soms word je gewoon gedwongen ergens iets van te vinden, toch? Die kennismaking met moeder aarde in de vorm van klei bestond uit het de hele ochtend knijpen met de ogen gesloten. Als je klaar was met knijpen, mocht je kijken en je enorm grote bewondering uitspreken voor dat wat je hand zomaar had gemaakt. Voor de natuurlijke vormen die meer of minder spanning op de spieren genereren. Volledig doelloos en ontnuchterend prehistorisch; alsof we in al die duizenden jaren helemaal geen flikker zijn opgeschoten. Sommigen vroegen zelfs of ze hun vormpjes mochten bewaren, mochten houden. 'Nee,' zei de bevlekte trui, 'nee, het gaat ons ook om het loslaten. Dat je leert dat je schept, om niet. Dingen bewaren doen mensen die zich teveel hechten.'
'Vandaag, in deze tweede bijeenkomst, creëren we bloemen. Omdat we aan het begin staan van een beloftevolle zomer. Laten we onze ogen sluiten en aan een tuin vol met bloemen denken. Denk niet teveel na, maar voel de tuin, ruik de bloem. We laten onze handen als vanzelf scheppen.' Mijn Vriend zou stuk gaan. Hij geeft les aan een academie. Net na de Grote Oorlog, zegt hij, had je ook al zo'n periode dat je je mocht uiten. Dat heette Vrije Expressie en was het Ei van Columbus; weinigen die er aan twijfelden. De oorlog had de oude cultuur flink ontmaskerd en was niks minder dan het logische vruchtvlees uit een tot op het merg verrotte, cultureel koloniale boomgaard.
Nu, zegt Mijn Vriend, heet het op de kunstacademie allemaal 'onderzoek'. Alweer gaat het om het ontmaskeren van diezelfde cultuur. Alsof het allemaal niks uitgehaalde dat generaties kinderen zich 'vrij mochten uiten', hun onderbewustzijn mochten aftasten alsof het niet voor niets zo heette. Je moest vooral alles uiten wat je diep van binnen voelde. Nu, zegt hij, Mijn Vriend, moeten diezelfde arme kunststudenten keihard studeren op 'de werkelijkheid', het tegendeel van het onderbewuste. Dat Freudiaanse toverwoordje van toen wordt niet eens meer gebruikt. Het werd waarschijnlijk terminaal taboe en stierf een stille zachte dood. Ze kennen dat woord niet eens meer. Freud en Jung zijn dood.
De studenten van nu gaan te rade bij de linkerhersenhelft, die van de rede en het verstand. De hersenhelft die in de jaren zestig van de vorige eeuw zowat iedereen links liet liggen, toen de verbeelding oppermachtig was is weer in de mode. De armen van de nu-geest aan de kunstacademie bestuderen tegenwoordig wetenschap en filosofie. Alsof ze er ooit iets van zullen begrijpen. Hoeveel mensen ken jij, Edith, bij wie alle alarmbellen gaan rinkelen wanneer de nieuwste mode al het oude verdringt?
Morgen vertel ik meer over de door ons gekleide bloemen.
Hartelijke groet,
Joseph
